LABORATUVARLAR

A- Satış Öncesi Analiz Laboratuvarı (Fiziksel Analizler) :

Borsaya satış amacı ile getirilen bütün ürünler satıştan önce ön analize tabi tutulur.

Laboratuvarımızda Fiziksel Analizler için kullanılan NIR metodu ile çalışan Brabender Marka Hububat Analizörü ile Perten Marka Perten 9500 Hububat Analizörleri ile Dickey John Marka GAC 2100 cihazı mevcuttur. Bu cihazlar ile buğday numunelerinde gluten, sedim, rutubet, protein ve hektolitre değerlerine, arpa numunelerinde ise rutubet ve hektolitre değerlerine bakılır.

Bu analizler kısaca incelenecek olursa: 

1-Yabancı Madde:

Fiziksel bir analiz olup; ürün içindeki, ürün harici diğer maddelerdir (Yabancı ot tohumları, sap, çöp, kavuz, kırık dane, cılız dane v.b.). Yabancı madde oranının düşük olması hatta sıfıra yakın olması arzu edilir.

2-Hektolitre Ağırlığı:

100 litre hacimdeki ürünün kg. cinsinden ağırlığı demektir. Kalite belirlemede en çok aranan özelliklerden biridir. Buğdayın un verimi ile doğrusal bir ilişkisi vardır. Tanenin şekli, büyüklüğü, sert veya yumuşak olması gibi pek çok faktör hektolitre ağırlığını etkiler.

Laboratuvarımızda hektolitre ağırlığı üç yöntemle tespit edilmektedir.

-Brabender Marka Hububat Analizörü ile

-Perten 9500 Marka Hububat Analizörü ile

-Dickey John Marka GAC 2100 cihazı ile pratik olarak ölçülebildiği gibi klasik bir yöntem olan 1 litre hacmindeki ürünün ağırlığı tartılarak 100 ile çarpılması sonucunda da hektolitre ağırlığı tespiti yapılmaktadır.

3-Rutubet:

Ürünün ihtiva ettiği su oranıdır. Ürünün depolanması, kalitenin korunmasında rutubet oranı büyük önem taşır. Ayrıca; Buğdayın öğütülmesi aşamasında da önemlidir. Yüksek rutubet içeren ürünlerin kızışıp küflenmesi, çimlenerek bozulması ve böcek hücumuna uğraması daha kolaydır.

Rutubet tayini: Dickey John (GAC-2100) ve HE 50 PFEUFFER cihazları ile yapılmaktadır.

4-Protein Tayini:

Protein oranı ve kalitesi unun mamul yapımındaki potansiyelini gösteren en önemli faktör olarak kabul edilir. Buğdayı en kaliteli tahıl yapan özellik; endosperm proteinleri olan gliadin ve glutenin proteinlerinin su ile birleştiğinde kolloidal bir birleşik olan gluteni oluşturmaktadır. Laboratuvarımızda protein tayini Inframatic-8600 cihazı ile yapılmaktadır. Bu cihaz NIR (near infrared reflectance) teknolojisi ile çalışmaktadır. 6 veya 7 filtre dalga boyu içermektedir. NIR teknolojisinde örnek üzerine bir ışık kaynağından ışık gönderilmektedir. Bu ışığın veya enerjinin bir kısmı analizi yapılan ürün tarafından emilir. Emilen enerji optik sistem tarafından ölçülür ve analitik sonuç biçiminde hesaplanır

Inframatic-8600 cihazı ile Buğday, Arpa ve Un’da yapılan diğer analizler:

5-Buğdayda Sertlik Tayini:

Çeşide ait bir özellik olmakla birlikte çevre şartlarından etkilenir. Çevresel etkiler sebebiyle sert özellikteki buğdaylarda nişasta oranının artması ile danenin camsılık özelliği kaybolup dönmeli daneler oluşabilmektedir. Danede camsılık oranı değirmencilikte sarf edilecek enerji miktarı ve irmik verimi bakımından önemli olmaktadır.

6-Süne-Kımıl Emgi Oranı:

Belirli sayıdaki veya miktardaki buğdayın içinden tespit edilen emgili danelerin sağlam danelere oranıdır. Süne ve Kımıl zararlıları tarlada başaktaki daneleri emerek yaptıkları zarar buğdayın işleme sırasındaki özellikle ekmekçilikte doğrudan kaliteyi etkilemektedir. Gluten yapısı bozulduğundan ekmekte istenilen kabarma sağlanamamaktadır. Emgi oranı arttıkça kalite düşmektedir. Emgi oranının sıfır veya sıfıra yakın olması arzu edilir.

7-Yağ Tayini:

Ayçiçeği ve yağlı tohumların yağ oranlarının belirlenerek, reel kalite değerleri üzerinden alım – satımının sağlanması çok önemlidir. Satış Öncesi Analiz Laboratuvarımızda bulunan MQ 7.5,NMR Analyzer yöntemi ile çalışan Bruker Mq-One Minispec cihazı ile Ayçiçeği ve diğer yağlı tohumların 1 dk. İçerisinde yüksek hassasiyetle yağ oranı ölçümü yapılabilmektedir.

B- Özel İstek Laboratuvarı ( Kimyasal & Reolojik Analizler)

a- Kimyasal Analizler:

1.Gluten Tayini:

Gluten analizi Glutomatic cihazı ile yapılmaktadır. 10 gr. Un filtre takılmış özel aparatına konur ve üzerine 4,5 cc saf su ilave edilerek cihazdaki yerine takılır. Cihazı çalıştırdıktan sonra özel su alma aparatı ile tuzlu suyu alıp 5 dakika süreyle yıkama işlemi yapar. Elastik yapıda yaş öz denilen gluten elde edilir.

2.Gluten Index Tayini:

Glutenin sağlamlığını belirlemede kullanılır. Glutomatic cihazından alınan yaş gluten, içinde özel elek bulunan kartuşuna yerleştirilir. 1 dakika süreyle 6000 devir/dakika santrifüje tabi tutulur. Elekten karşı tarafa geçen gluten sağlam olmayan diğer bir ifadeyle çürük gluteni ifade eder. Karşı tarafa geçmeyen sağlam glütenin toplam glütene oranı indexi vermektedir.

3.Sedimantasyon Analizi:

Normal (Zeleny) Sedimantasyon ve Gecikmeli sedimantasyon olmak üzere yapılan analizlerdir.

Normal Sedimantasyon:

Glutenin miktarı ve sağlamlığı sedimantasyon değerini doğrudan etkiler.

Gecikmeli Sedimantasyon:

Özellikle buğdayda süne zararının olup olmadığının belirlenmesinde uygulanır. Ancak bazen süne zararı olmadığı halde gluteni sağlam olmayan yani indexi düşük unların da sedimi düşük çıkmaktadır. Gecikmeli sedimantasyon değeri normal sedimantasyonla aynı veya daha yüksek ise buğday kalitesinin iyi olduğu sonucuna varılır.

4.FN (Falling Number) – Enzim Ölçer – Düşme Sayısı:

Buğday nişastasının amilaz enzimlerinin etkinliği ile viskozitesini kaybetme süresi saniye olarak düşme sayısını verir.

Ekmekçilikte hamurdaki amilaz enzimi aktivitesi çok önemlidir. Çünkü hamurda bulunan nişasta alfa amilaz enzimleri tarafından monosakkaritlere ve disakkaritlere parçalanır. Oluşan bu şekerler mayalar tarafından tüketilirken ortama CO2 bırakılmaktadır. CO2 gazı gluten tarafından tutulur ve ekmeğin kabarması sağlanır. Laboratuarımızda FN Değeri Falling Number cihazı ile yapılmaktadır.

b-Reolojik Analizler:

1.Unun su kaldırma kapasitesinin, gelişme zamanının, stabilitesinin, yumuşama derecesinin ve farinograph kalite sayısının tespitinde Brabender Marka Farinograph – E Cihazı kullanılarak analiz yapılmaktadır.

2.Hamurun uzamaya karşı direncinin, uzayabilirliğinin, bu iki değerin birbirine oranının (ratio) ve hamurun enerji değerinin tespitinde Brabender Marka Ekstensograph – E Cihazı kullanılarak tespit edilir.

C-Yem Ve Yem Bitkileri Analiz Laboratuvarı (Klasik Metot Analizler):

1.Nişasta Analizi  (Polarimetre ADP 410);

Yöntemde öncelikle yem numunesinin asit ile kaynama sıcaklığındaki çözeltisinden elde edilen berrak çözeltinin polarimetrik optik sapması tespit edilir. Daha sonra aynı numunenin, %40’lık etanol ekstraktının asit ile muamelesi sonucunda elde edilen berrak çözeltisinin polarimetrik optik sapması tespit edilir. İki ölçüm arasındaki fark belirli bir katsayı ile çarpılarak yem örneğinin nişasta miktarı bulunur.

Bir Polarimetrenin Temel Bölümleri: bir monokromatik ışık kaynağı, bir polarize prizması, bir örnek tüpü, dairesel skalalı bir analizör prizması ve bir detektördür. Düzlem-polarize ışın üretmek ve örneğin çevirdiği ışığın açısını ölçmek için Nicol prizmaları kullanılır. Prizmaların çalışma ilkesine göre, önce örnek yokken iki prizma karşılıklı bir konuma getirilerek ışığın şiddetini minimum yapacak şekilde ayarlanır ve ölçüm alınır. Örnek yerine konulur, demetin çevrilmesiyle ışığın şiddeti artar ve bu durum analizör prizmanın döndürülmesiyle dengeye getirilir.

2.pH Analizi  (PHM220);

pH bir çözeltinin asitlik veya bazlık derecesini tarif eden ölçü birimidir. pH hidrojen iyonun aktivitesi cinsinden bir asit veya bazın derecesini ifade etme yoluyla ihtiyaç duyulan niceliksel bilgiyi sağlar. Bir maddenin pH değeri hidrojen iyonu [H+] ile hidroksit iyonunun [OH-] derişimler inin oranına direk bağlıdır. Eğer H+ derişimi OH- derişiminden fazla ise çözelti asidik; yani pH değeri 7 den düşüktür. Eğer OH- derişimi H+ derişiminden fazla ise maddemiz bazik; yani pH

değeri 7 den büyüktür. Eğer OH- ve H+ iyonlarından eşit miktarlarda mevcutsa, madde 7 pH değerine sahip olmak üzere nötrdür.

3.Aflatoksin Analizi  (Agilent HPLC);

Aflatoksinler, gıda ve yemlerin üzerinde ve/veya içinde bulunan Aspergillus flavus veya A. Parasiticus küf mantarları tarafından üretilen toksik metobolitler olup en kuvvetli mikotoksinlerdir. Yapılan çalışmalar sonucunda aflatoksinlerin, B1, B2, G1 ve G2 olmak üzere dört temel bileşiği bulunmaktadır.

4.Protein Analizi (Kjeldahl metodu) (Buchi 425, 415, 355);

Protein (azot tayini) azot içeren organik maddelerin içerdiği azotu amonyağa dönüştürerek azot miktarının bulunması.  Organik azot analizinde genelde Kjeldahl metodu uygulanır.

-Scrubber (Buchi 415);

Üstün çekiş gücü sayesinde ortamda asit buharı olmaz. Kullanıcıların derişik asit buharlarını nüfuz etmesini önler. Sürekli aynı hızda çekiş yapar, yakma tüplerinde kalıntı kalmaz.

-Yakma ünitesi (Buchi 425);

Infrared ısıtma, çok hızlı ısınma ve kolay soğuma, homojen ısı dağılımını sağlar. Tüm örneklerde özellikle başlangıç ve bitiş tüplerinde homojen ısıtma sağlar.

-Distilasyon Cihazı (Buchi 355);

Özel proses atığı sularda evsel atıklarda olan polipeptit ve aminoasitler bu yöntemle analizlenebilir. Yöntemde çeşitli oksitleyici koşullarda organik bileşikteki azotu NH3’ e dönüştürmekle işe başlanır. Oksidasyon derişik H2SO4 ile bu asidin kaynama noktasının üzerindeki bir sıcaklıkta 340 °C yapıldığından asidin K.N.’nın K2SO4 potasyum sülfat eklenerek yükseltilmesi gerekmektedir. Reaksiyonun bitmesi suyun buharlaşıp, sülfrik asit buharlarının çıkmaya başladığından, organik maddelerin parçalanarak karbondioksit olarak çıkmasından 20 dk sonra (bulanıklığın giderek berraklaşması) olur. Bu durumda tüm azotlu bileşikler NH3’ e dönüştüğünden, önce H2SO4 ‘ün fazlası fenolftalein indikatörü kullanılarak nötralize edilir. (Titrasyon)Daha sonra pH 7 civarında suda kalan amonyak azotu normal amonyak tayin yöntemi ile belirlenir.

5.Kül Analizi ( Protech );

Yemlerdeki inorganik maddeler ve taş toprak gibi yabancı maddelerin miktarını belirlemede kullanılan, 1000 oC`ye kadar sıcaklığı ayarlanabilen laboratuvar cihazıdır.

6.Ham Yağ Analizi (Buchi e 816);

Öğütülmüş ve kurutulmuş yem maddesi, petrol eteri ile ekstrakte edilir ve bu ekstrakt ham yağ olarak belirtilir. Ekstrakte edilen bileşenlerin çoğu triasilgliseritlerdir. Bu işlem sırasında etil eter vb. çözücülerde çözünebilen diğer yağların bir kısmı da ekstrakte edilir. Bu nedenle ham yağ analizi olarak adlandırılır.

7.Ham Selüloz Analizi (Ankom 200);

Yem maddesi arka arkaya belirli konsantrasyonlardaki sülfürik asit ve sodyum hidroksit ile kaynatılır, süzülür ve asetonla yıkanır. Kalıntı kurutulur ve yakılır. Yakma sonucu ağırlık farkı ham selüloz miktarını verir.